อุปกรณ์ลดน้ำหนักแบบใหม่ได้รับการอนุมัติจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา

ผศ.ดร.นพ.ประกอบ ผู้วิบูลย์สุข

พูดถึงเรื่องการลดน้ำหนักนั้น มนุษย์เราทำมามากมายหลายหลาก ทั้งได้ผลและไม่ได้ผล ทั้งพึ่งการใช้ยา พึ่งการออกกำลังกาย ไล่ไปถึงการใช้อุปกรณ์ช่วย ก็เป็นความเพียรพยายามนะครับ

ที่จะเล่าให้ฟังในวันนี้เป็นอุปกรณ์ใหม่ที่องค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (US FDA) เพิ่งอนุมัติให้ใช้ได้ไม่กี่วันมานี้เอง ที่น่าสนใจคือสามารถเรียกได้เป็นยุทธวิธีใหม่ที่เพิ่งคิดค้นขึ้นมา และอาจนำพาไปสู่การรักษาโรคอื่น ๆต่อยอดขึ้นไปได้อีก

เรื่องโรคอ้วนนั้น ใคร ๆ ก็รู้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นของภาวะอื่น ๆ ตามมาไม่ว่าจะเป็นเบาหวาน ความดันโลหิต เส้นเลือดตีบตัน ฯลฯ ผู้คนจึงพยายามหาวิธีการต่าง ๆ ที่จะมาช่วย วิธีที่ธรรมชาติที่สุดคงไม่พ้นการจำกัดปริมาณอาหาร และการออกกำลังกาย แต่ถ้าพูดถึงการใช้อุปกรณ์ช่วยแล้วละก็ ของใหม่ในวันนี้คือ

การฝังเครื่องควบคุมความหิวครับ

อุปกรณ์ดังกล่าวนี้มีชื่อเรียกว่า Maestro Rechargeable System ที่ US FDA เพิ่งอนุมัติเดือนนี้เอง เพื่อมุ่งเป้าคนที่อ้วนมาก ๆ คือมี BMI (body mass index) มากกว่า 35 หรือในคนที่มีผลพวงแล้วจากการอ้วน อาทิ เป็นเบาหวาน

อุปกรณ์นี้ผลิตคิดค้นโดยบริษัท EnteroMedics ในสหรัฐอเมริกา ตั้งใจเอาไว้เป็นทางเลือกในผู้ป่วยโรคอ้วนที่กลัวการผ่าตัดเย็บกระเพาะอาหาร เพราะกลัวผลข้างเคียงของการผ่าตัดหรือฟังดูน่ากลัวมากเกินไป แต่สำหรับวิธีใหม่นี้ คุณนิค ไฟเนอร์ (Nick Finer) นักวิจัยแห่ง University College Hospital ในกรุงลอนดอนบอกว่า มีปลอดภัยมากและยังทนทานอีกด้วย

เครื่องนี้ได้มีการทำวิจัยนานหนึ่งปี ผลพบว่าได้ผลดี จำนวนผู้ป่วยในการทดลองจำนวน 239 คน ผลข้างเคียงที่พบค่อนข้างน้อย จะมีก็เพียงความรู้สึกอาหารไม่ย่อย แน่นท้อง หรือคลื่นไส้

แล้วหลักการในการทำงานของเครื่องนี้ล่ะ

คืออย่างนี้ครับ การทำงานของกระเพาะอาหารถูกควบคุมด้วยสมองผ่านเส้นประสาทที่ชื่อ vagus nerve สมองสั่งให้กระเพาะอาหารมีการยืดตัว หดตัว หรือหลั่งกรดเพื่อย่อยอาหารก็ผ่านเส้นประสาทเส้นนี้ ในทางกลับกันก็มีการส่งข้อมูลไป-กลับระหว่างกระเพาะอาหารกับสมองถึงความอิ่มหรือความหิวก็ผ่านเส้นประสาทนี้เช่นกัน

ดังนั้น หากมีการควบคุมการทำงานของเส้นประสาทนี้ได้ ความหิว การย่อยอาหารก็จะอยู่ในกำมือ

อุปกรณ์นี้สร้างขึ้นมาเพื่อควบคุมประสาทเส้นนี้ครับ โดยมันจะเป็นตัวอิเล็กโทรดที่ใส่เข้าไปหุ้มรอบเส้นประสาทเวกัส มันจะควบคุมการสื่อสารของประสาทเส้นนี้ทั้งขาขึ้นและขาล่อง เมื่อการสื่อสารถูกควบคุม ความอยากอาหารหรือการย่อยอาหารก็เป็นไปตามต้องการ ผลคือ รับประทานอาหารน้อยลง ปริมาณแคลอรีลดลง น้ำหนักก็ลดลง

จากการวิจัยพบว่า อุปกรณ์นี้ให้ผลลดน้ำหนักได้ 10% โดยน้ำหนักจะลดไปเรื่อยในขวบปีแรกจนถึงเพดานของการรักษา น้ำหนักจะไม่ลดลงอีก และจะยังคงระดับน้ำหนักนี้ได้นานอย่างน้อย 5 ปี

การใส่อุปกรณ์นี้เข้าไปในร่างกายทำวิธีไหน? แน่นอนครับคงไม่พ้นการผ่าตัด แต่นับได้ว่าปลอดภัย โดยแพทย์จะเอาอิเล็กโทรดเข้าไปหุ้มเส้นประสาทเวกัสไว้ ส่วนกล่องควบคุมจะอยู่ภายนอก อุปกรณ์นี้สามารถรีชาร์จไฟได้และอยู่ทนนาน เมื่อติดตั้งเรียบร้อยแล้วและเริ่มใช้งาน ผู้ป่วยก็จะรู้สึกหิวน้อยลง ทำให้รับประทานอาหารน้อยลง น้ำหนักก็จะลดลง

คุณสก็อต ชิโกระ (Scott Shikora) แห่งบริษัท EnteroMedics ผู้คิดค้นเครื่องนี้บอกว่า วิธีนี้อยู่กึ่งกลางระหว่างการลดอาหาร-ออกกำลังกาย กับการผ่าตัดกระเพาะอาหาร จึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจ

นอกเหนือจากผลดีที่ช่วยลดน้ำหนักได้แล้ว หลักการอันเดียวกันนี้ยังมีการนำไปใช้กับโรคลมชัก และกำลังมีการวิจัยในคนที่ปวดศีรษะ คนเป็นโรคซึมเศร้า และคนที่มีเสียงหึ่งในหู (tinnitus)

บริษัทผู้ผลิตบอกว่า จะวางขายในสหรัฐอเมริกาภายในปีนี้ ส่วนประเทศอื่น ๆ จะขยายตลาดต่อ ๆ ไปครับ

ใครที่สนใจคงต้องติดตามข่าวกันต่อไปครับ