เสริมโภชนาการในผู้ป่วยเอชไอวีเริ่มยาต้านไวรัส

BMJ 2014;348:g3187.

บทความเรื่อง Effects of Nutritional Supplementation for HIV Patients Starting Antiretroviral Treatment: Randomised Controlled Trial in Ethiopia รายงานข้อมูลจากการศึกษาผลของการเสริมโภชนาการสูตรเวย์หรือโปรตีนถั่วเหลืองในผู้ป่วยเอชไอวีระหว่าง 3 เดือนแรกของการเริ่มยาต้านไวรัส หรือ antiretroviral treatment (ART) และศึกษาผลของระยะเวลาโดยเปรียบเทียบระหว่างการเสริมโภชนาการเมื่อเริ่ม ART และที่ 3 เดือนให้หลัง

กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ใหญ่ที่ติดเชื้อเอชไอวีซึ่งสามารถรักษาด้วย ART และมี BMI > 16 โดยได้รับอาหารเสริมสูตรเวย์หรือถั่วเหลืองวันละ 200 ก. (4,600 kJ) ในช่วงสามเดือนแรกของการรักษาด้วย ARTหรือ 3 เดือนต่อมา

ผลลัพธ์หลัก ได้แก่ น้ำหนักตัวที่ปราศจากไขมันประเมินจาก deuterium dilution แรงบีบมือวัดด้วย dynamometers และกิจกรรมทางกายประเมินจาก accelerometer และอัตราชีพจร ผลลัพธ์รอง ได้แก่ viral load และ CD4 counts โดย auxiliary outcome ได้แก่ น้ำหนักตัว, CD3 และ CD8 counts

จากผู้ป่วยทั้งหมด 318 ราย พบว่า 210 ราย (66%) เป็นผู้หญิง มีค่าเฉลี่ยอายุเท่ากับ 33 ปี (SD 9) และค่าเฉลี่ย BMI เท่ากับ 19.5 (SD 2.4) ที่ 3 เดือนพบว่า ผู้ป่วยที่เสริมโภชนาการด้วยเวย์หรือถั่วเหลืองมีน้ำหนักตัวที่ปราศจากไขมันเพิ่มขึ้น 0.85 กก. (95% CI 0.16-1.53 กก.) และ 0.97 กก. (0.29-1.64 กก.) เทียบกับกลุ่มควบคุม รวมถึงมีแรงบีบมือเพิ่มขึ้น 0.68 กก. (-0.11 ถึง 1.46 กก.) สำหรับกลุ่มที่เสริมเวย์ และ 0.93 กก. (0.16-1.70 กก.) สำหรับกลุ่มที่เสริมถั่วเหลือง แต่ไม่มีผลต่อกิจกรรมทางกาย และtotal weight gain เพิ่มขึ้น 2.05 กก. (1.12-2.99 กก.) และ 2.06 กก. (1.14-2.97 กก.) สำหรับกลุ่มที่เสริมเวย์และถั่วเหลือง นอกจากนี้กลุ่มที่เสริมเวย์มี CD3 counts โดยรวมเพิ่มขึ้น 150 cells/µL (24-275 cells/µL) ซึ่ง 112 cells/µL (15-209 cells/µL) เป็น CD8 และ 25 cells/µL (-2 ถึง 53 cells/µL) เป็น CD4 การเสริมโภชนาการสูตรถั่วเหลืองต่อการฟื้นฟูภูมิคุ้มกันไม่มีผลลัพธ์ที่มีนัยสำคัญ อย่างไรก็ดี การเปรียบเทียบผลลัพธ์การเสริมโภชนาการทั้ง 2 สูตรโดยตรงก็ไม่มีข้อแตกต่างที่มีนัยสำคัญ ซึ่งข้อมูลจากการวิเคราะห์เชิงสำรวจพบว่า ผู้ป่วยที่มี viral load ลดลงจนตรวจไม่พบที่ 3 เดือน มีน้ำหนักตัวที่ปราศจากไขมันเพิ่มขึ้นมากกว่า และผู้ป่วยที่ได้รับการเสริมโภชนาการในช่วง 3 เดือนหลังมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นมากกว่า แต่มีการเพิ่มขึ้นของผลลัพธ์ด้านการทำหน้าที่น้อยกว่า

การเสริมโภชนาการสูตรไขมันช่วยเพิ่มน้ำหนักตัว น้ำหนักตัวที่ปราศจากไขมัน และแรงบีบมือในผู้ป่วยเอชไอวีที่เริ่มการรักษาด้วย ART และอาหารเสริมสูตรเวย์สัมพันธ์กับการฟื้นตัวของภูมิคุ้มกันที่ดีขึ้น