‘DAM DEE Retractor’ ร.พ.กระบี่

นวัตกรรมถ่างแผลผ่าตัด ทุนต่ำ ลดการบาดเจ็บ

ภาระงานผ่าตัดที่เพิ่มมากขึ้นกับความขาดแคลนของทีมผ่าตัดโรงพยาบาลกระบี่ ซึ่งเป็นโรงพยาบาลประจำจังหวัดที่ต้องให้บริการผ่าตัดหลายประเภท จึงเป็นจุดเริ่มต้นให้ นพ.อธิคม ดำดี แผนกศัลยกรรม โรงพยาบาลกระบี่ และคณะ มองหาสิ่งที่จะช่วยให้การทำงานได้ราบรื่นในบรรยากาศของความขาดแคลน

นพ.อธิคม กล่าวว่า โดยทั่วไปจะมีเครื่องถ่างแผลผ่าตัดที่ซื้อจากต่างประเทศ ราคาสูงมากประมาณ 500,000-1,000,000 บาท ซึ่งมีใช้ในโรงพยาบาลขนาดใหญ่ หากนำมาใช้ในโรงพยาบาลจะทำให้มีการลงทุนไม่คุ้มค่า ศัลยแพทย์และทีมผ่าตัดจึงคิดหาเครื่องมือที่ช่วยผ่อนแรง ลดการใช้บุคลากรในทีมผ่าตัด โดยผลิตนวัตกรรม เครื่องมือช่วยถ่างแผลผ่าตัดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 โดยใช้ในการผ่าตัดมะเร็งเต้านมซึ่งสามารถใช้ได้เป็นอย่างดี ตนจึงสนใจพัฒนารูปแบบเครื่องมือถ่างแผลผ่าตัดที่สามารถนำมาใช้ผ่าตัดประเภทอื่น ๆ โดยปรับใช้ได้เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย นอกจากนี้ยังสามารถส่งเสริมให้เป็นสินค้าเครื่องมือแพทย์ส่งขายในต่างประเทศได้

ระเบียบวิธีวิจัย

          เป็นการศึกษากึ่งทดลอง โดยการพัฒนารูปแบบของเครื่องมือถ่างแผลผ่าตัดให้เหมาะสมกับอวัยวะที่ผ่าตัดและรูปร่างของผู้ป่วย แบ่งออกเป็น 4 รุ่น DAM DEE Retractor รุ่น 1 ปรับระดับสั้น-ยาวของด้ามจับได้ ซึ่งสามารถนำมาใช้ได้เหมาะสมกับรูปร่างของผู้ป่วยแต่ละราย รุ่น 2 พัฒนาให้สามารถเปลี่ยนหน้าของเครื่องถ่างแผลได้ สามารถใช้ผ่าตัดมะเร็งเต้านม ต่อมไทรอยด์ และการผ่าตัดในช่องท้องที่ไม่ยุ่งยาก รุ่น 3 สามารถปรับระดับได้ 360 องศา ซึ่งจะช่วยยกผิวหนังบริเวณผ่าตัดให้สูงขึ้น เป็นการเพิ่มพื้นที่ของการผ่าตัด และรุ่น 4 เป็นการพัฒนาจากรุ่น 3 สามารถเปลี่ยนหน้าของ Retractor ได้ โดยนำมาใช้ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2554-กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2555 ซึ่งประเมินผลลัพธ์จากความสำเร็จของการผ่าตัดแต่ละประเภท การลดผู้ช่วยเหลือศัลยแพทย์ในการผ่าตัด ลดอัตราการบาดเจ็บกล้ามเนื้อ และระดับความพึงพอใจ โดยคิดเป็นร้อยละค่าเฉลี่ย

ผลการศึกษา

            นำเครื่องมือถ่างแผลผ่าตัดมะเร็งเต้านม 20 ราย ผ่าตัดต่อมไทรอยด์ 6 ราย ผ่าตัดช่องท้อง 4 ราย ซึ่งสามารถใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ คิดเป็นร้อยละ 100 ไม่เกิดการบาดเจ็บเส้นเลือด เส้นประสาท ลดจำนวนผู้ช่วยศัลยแพทย์ได้ 1 คน ลดอัตราการบาดเจ็บกล้ามเนื้อ Pain score น้อยกว่า 3 อัตราความพึงพอใจของศัลยแพทย์ 2 คน ศัลยแพทย์โสต ศอ นาสิก 2 คน แพทย์ใช้ทุน 3 คน และพยาบาลวิชาชีพ 3 คน พบว่าความพึงพอใจในระดับดีมาก-ดี คิดเป็นร้อยละ 100 และต้นทุนในการผลิตทั้ง 4 รุ่น จำนวน 40,000 บาท ซึ่งราคาถูกกว่าซื้อจากต่างประเทศประมาณ 460,000 บาท

การนำผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์ในงานประจำ

          สิ่งประดิษฐ์นี้สามารถใช้แทนผู้ช่วยศัลยแพทย์ในการดึงถ่างแผลผ่าตัด ปรับระดับสูง-ต่ำ ใกล้-ไกล ของฉากกั้น ด้ามจับปรับให้สั้น-ยาว โดยศัลยแพทย์สามารถปรับได้เอง เปลี่ยนหน้าของเครื่องมือเพื่อให้เหมาะสมในการผ่าตัดแต่ละประเภทและผู้ป่วยแต่ละราย และปรับสมดุลองศาโดยใช้อุปกรณ์ช่วยยึดติดกับผิวหนัง ซึ่งสามารถนำไปใช้ในการผ่าตัดมะเร็งเต้านม ต่อมไทรอยด์ ผ่าตัดช่องท้อง ผ่าตัดตับได้ ใช้ต้นทุนต่ำ ผลิตง่าย

ด้วยความโดดเด่นของงานวิจัย ซึ่งเป็นการเห็นปัญหาหน้างาน นำไปสู่การทำนวัตกรรมเพื่อแก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ เห็นผลชัดเจน และนำไปใช้จริงในการทำงาน ทำให้ ‘นวัตกรรมเครื่องมือถ่างแผลผ่าตัดมะเร็งเต้านมและการผ่าตัดอื่น ๆ (DAM DEE Retractor)’ ได้รับรางวัลผลงาน R2R ดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2555 ประเภทการบริการระดับตติยภูมิ จากสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.)

            “รู้สึกดีใจที่ได้รับรางวัลในครั้งนี้ โดยการประดิษฐ์เครื่องมือถ่างแผลผ่าตัดนี้สามารถใช้ได้กับแผลผ่าตัดหลายประเภท สามารถลดจำนวนผู้ช่วยศัลยแพทย์ ลดการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ และลดต้นทุนในการรักษาลงเหลือเพียง 40,000 บาท ต่ำกว่าการซื้อจากต่างประเทศประมาณ 460,000 บาท แต่อย่างไรก็ตาม ผลงานจะสำเร็จไม่ได้หากไม่ได้รับการสนับสนุนจากผู้อำนวยการโรงพยาบาลกระบี่ ผู้อำนวยการวิทยาลัยเทคนิคกระบี่ หัวหน้าศัลยกรรม หัวหน้ากลุ่มการพยาบาล ฝ่ายบริหารที่สนับสนุน ให้นโยบายการมีงานวิจัยขึ้นในหน่วยงาน หัวหน้างานห้องผ่าตัดที่สนับสนุนให้พยาบาลห้องผ่าตัดมีส่วนร่วมในการทำงานวิจัยครั้งนี้ และผู้ป่วยมะเร็งเต้านม ต่อมไทรอยด์ บาดเจ็บที่ช่องท้องอนุญาต โดยจากนี้จะพัฒนาเครื่องมือให้สามารถรองรับการผ่าตัดได้มากยิ่งขึ้น” นพ.อธิคม กล่าวทิ้งท้าย