Clopidogrel ร่วมกับ Aspirin ลดความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลัน

BMJ 2018;363:k5108.

บทความเรื่อง Clopidogrel plus aspirin versus aspirin alone for acute minor ischaemic stroke or high risk transient ischaemic attack: systematic review and meta-analysis รายงานผลลัพธ์จากการศึกษาทบทวนและการวิเคราะห์อภิมานจากการศึกษาสุ่มเปรียบเทียบเพื่อประเมินประสิทธิภาพและความปลอดภัยของการรักษาด้วย clopidogrel ร่วมกับ aspirin สำหรับการป้องกันเหตุการณ์หลอดเลือดอุดตันหรือเลือดออก เทียบกับการรักษาด้วย aspirin อย่างเดียวในผู้ป่วย acute minor ischaemic stroke หรือ transient ischaemic attack (TIA)

คณะผู้ศึกษาวิจัยรวบรวมข้อมูลจากฐานข้อมูล Medline, Embase, Cochrane Central Register of Controlled Trials, Cochrane Library, ClinicalTrials.gov, WHO, PsycINFO และการศึกษาที่ไม่ได้ตีพิมพ์จนถึงวันที่ 4 กรกฎาคม ค.ศ. 2018 โดยวิเคราะห์ด้วย RevMan 5.3 และ MAGICapp ตามวิธี GRADE 

มีการศึกษาที่สอดคล้องกับเกณฑ์การคัดเลือกรวม 3 การศึกษา และมีจำนวนผู้ป่วย 10,447 ราย เมื่อเทียบกับการรักษาด้วย aspirin อย่างเดียวพบว่าการรักษาด้วย clopidogrel ร่วมกับ aspirin ซึ่งเริ่มภายใน 24 ชั่วโมงหลังเกิดอาการลดความเสี่ยงต่อสโตรคเป็นซ้ำที่ไม่ถึงแก่ชีวิต (relative risk เท่ากับ 0.70, 95% CI 0.61-0.80, I2 = ร้อยละ 0, absolute risk reduction เท่ากับร้อยละ 1.9 และเป็นหลักฐานคุณภาพสูง) โดยไม่มีผลต่อการเสียชีวิตจากทุกสาเหตุ (1.27, 0.73-2.23, I2 = ร้อยละ 0, หลักฐานคุณภาพปานกลาง) แต่มีแนวโน้มสูงขึ้นต่อเลือดออกที่ไม่ใช่หลอดเลือดสมองอาการปานกลางหรือรุนแรง (1.71, 0.92-3.20, I2 = ร้อยละ 32, absolute risk increase ร้อยละ 0.2, หลักฐานคุณภาพปานกลาง) เหตุการณ์ของสโตรคส่วนใหญ่รวมถึงการแยกกันของเส้นโค้งอุบัติการณ์ระหว่างกลุ่มที่รักษาด้วยยาตัวเดียวและกลุ่มที่รักษาด้วยยา 2 ตัวเกิดขึ้นภายใน 10 วันหลังการสุ่ม และแทบไม่มีแนวโน้มว่ามีประโยชน์หลัง 21 วัน

 การรักษาด้วย clopidogrel ร่วมกับ aspirin ภายใน 24 ชั่วโมงภายหลังเกิด high risk TIA หรือ minor ischaemic stroke ลดสโตรคที่เกิดขึ้นภายหลังได้ราว 20 รายต่อ 1,000 ประชากร โดยอาจทำให้อัตราการเกิดเลือดออกปานกลางถึงรุนแรงเพิ่มขึ้น 2 รายต่อ 1,000 ประชากร การหยุดให้ยาต้านลิ่มเลือด 2 ตัวภายใน 21 วัน (หรือหยุดยาที่ 10 วัน) มีแนวโน้มที่จะเพิ่มประโยชน์และลดอันตรายจากการรักษา