ยาลดระดับไขมันในเลือดต้องรับประทานก่อนนอน จริงหรือไม่

            ข้อมูลทางวิชาการในอดีตที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่า “ไขมันจะถูกสร้างมากในเวลากลางคืน” จึงเป็นที่มาของคำแนะนำการใช้ยาลดระดับไขมันในเลือดว่า “ควรรับประทานยาตอนเย็นหรือก่อนนอน เพื่อให้ยาสามารถออกฤทธิ์ลดระดับไขมันได้ดีมากขึ้น” อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันมีการคิดค้นและพัฒนายาลดระดับไขมันในเลือดตัวใหม่ออกมาหลายตัว ซึ่งมีค่าครึ่งชีวิตที่ยาวนานกว่ายาตัวเก่าค่อนข้างมาก ยกตัวอย่างเช่น atorvastatin และ rosuvastatin มีค่าครึ่งชีวิตคือ 14 และ 19 ชั่วโมง ตามลำดับ ในขณะที่ simvastatin มีค่าครึ่งชีวิตประมาณ 3 ชั่วโมง ดังนั้น จึงนำมาสู่คำถามทางคลินิกที่สำคัญว่า “ยาลดระดับไขมันในเลือดต้องรับประทานก่อนนอนจริงหรือไม่ อย่างไร” Awad และคณะ ได้ตีพิมพ์การศึกษาทางคลินิกรูปแบบ systematic review และ meta-analysis ลงในวารสาร J Clin Lipidol ซึ่งรวบรวมและวิเคราะห์ผลลัพธ์จากงานวิจัยทางคลินิกชนิด randomized controlled trials และ observational studies จำนวน 11 การศึกษา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสรุปข้อมูลหลักฐานเชิงประจักษ์เกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างการรับประทานยาลดระดับไขมันในเลือดตอนเช้าและตอนเย็นในขนาดต่าง ๆ ซึ่งจะทำให้เกิดประสิทธิภาพในการลดระดับไขมันในเลือดได้ดีที่สุด ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า 1. การรับประทานยาตอนเย็นจะมีประสิทธิภาพในการลดระดับ LDL-C ได้ดีกว่าการรับประทานตอนเช้า อย่างไรก็ตาม พบว่ามีประสิทธิภาพในการลดระดับ LDL-C ดีกว่าเพียง 3.24 mg/dL ส่วนระดับไขมันประเภทอื่น ๆ ไม่แตกต่างกัน  2. หากพิจารณาเฉพาะยาที่มีค่าครึ่งชีวิตสั้น ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าการรับประทานยาตอนเย็นจะมีประสิทธิภาพในการลดระดับ LDL-C ได้ดีกว่าการรับประทานยาตอนเช้า 9.68 mg/dL ซึ่งแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  3. หากพิจารณาเฉพาะยาที่มีค่าครึ่งชีวิตยาว ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่การรับประทานยาตอนเย็นมีแนวโน้มว่ามีประสิทธิภาพในการลด LDL-C ได้มากกว่าการรับประทานตอนเช้า 2.53 mg/dL การศึกษานี้สามารถสรุปได้ว่าการรับประทานยาลดไขมันในเลือดตอนเย็นมีประสิทธิภาพในการลด LDL-C ได้ดีกว่าการรับประทานยาตอนเช้า อย่างไรก็ตาม มีข้อสังเกตว่าผลที่เกิดขึ้นจากการลดระดับไขมันในการศึกษานี้ยังไม่มีนัยสำคัญมากนักในทางคลินิก ดังนั้น ในทางปฏิบัติแพทย์ผู้รักษาอาจแนะนำให้รับประทานยาลดระดับไขมันในเลือดตอนเช้าหรือเย็นก็ได้ตามความสะดวกของผู้ป่วย แต่ประเด็นที่สำคัญคือ ต้องเน้นย้ำให้ผู้ป่วยรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง และห้ามหยุดใช้ยาเอง

ที่มา: Awad K, Serban MC, Penson P, Mikhailidis DP, Toth PP, Jones SR et al. Effects of morning versus evening statin administration on lipid profile: A systematic review and meta-analysis. J Clin Lipidol. 2017;11:972-985.e9. doi: 10.1016/j.jacl.2017.06.001.