ถึงเวลาเอาจริงเรื่องบุหรี่ไฟฟ้า

            ถึงแม้ว่า “บุหรี่ไฟฟ้า” จะเป็นที่รู้จักและมีการใช้อย่างแพร่หลายในช่วงสิบกว่าปีที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม องค์กรทางสุขภาพต่าง ๆ รวมถึงกระทรวงสาธารณสุขของหลาย ๆ ประเทศรวมถึงประเทศไทยก็ยังไม่ยืนยันถึงประสิทธิภาพและความปลอดภัยจากการใช้อุปกรณ์นี้ นอกจากนี้หลักฐานเชิงประจักษ์ที่กล่าวอ้างถึงในแง่ประสิทธิภาพและความปลอดภัยของบุหรี่ไฟฟ้าส่วนใหญ่ก็อยู่ในระดับการศึกษาในหลอดทดลอง สัตว์ทดลอง และการศึกษาทางคลินิกเชิงสังเกตเท่านั้น ผลการศึกษาที่ได้ก็ยังไม่แสดงให้เห็นข้อสรุปใด ๆ ที่ชัดเจนว่าจะสามารถใช้บุหรี่ไฟฟ้าเพื่อเลิกบุหรี่ได้และใช้ได้อย่างปลอดภัยหรือไม่ บางการศึกษาก็พบข้อมูลที่ขัดแย้งกันและมีผลประโยชน์ทับซ้อนซ่อนอยู่ค่อนข้างมาก ในปัจจุบันมีรายงานการเสียชีวิตที่ได้รับการประเมินแล้วว่ามีความสัมพันธ์ชัดเจนกับการใช้บุหรี่ไฟฟ้าในหลายประเทศรวมถึงในประเทศไทย โดยมีการบัญญัติศัพท์อย่างเป็นทางการที่ใช้ในการเรียกชื่อโรคนี้ว่า “e-cigarette, or vaping, product use associated lung injury (EVALI)” โดยข้อมูลที่ใช้ในการประเมินความสัมพันธ์ของการสูบบุหรี่ไฟฟ้ากับการเกิดโรค EVALI คือ มีประวัติการใช้บุหรี่ไฟฟ้าที่ชัดเจนในระยะเวลาภายใน 90 วันก่อนเกิดอาการ มีหลักฐาน คือ ภาพถ่ายเอกซเรย์ปอดหรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ปอดพบลักษณะฝ้าขาว (ground glass) ไม่มีการติดเชื้อหรือสาเหตุอื่นที่จะอธิบายการเกิดโรคหรือภาวะผิดปกติทางปอดที่เกิดขึ้นได้ ข้อมูลดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าในทางปฏิบัติอาจทำได้ยากและต้องอาศัยเครื่องมือหรือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางหลายสาขาในการยืนยัน ซึ่งในสถานพยาบาลที่ยังไม่มีความพร้อมอาจไม่สามารถยืนยันความสัมพันธ์นี้ได้อย่างชัดเจนและยังคงยากต่อการนำไปสื่อสารให้ประชาชนเข้าใจได้อย่างชัดเจน บทเรียนที่ได้ ณ ขณะนี้ คือ 1. หลายประเทศรวมถึงประเทศไทยให้ความสนใจและมีท่าทีที่ชัดเจนเรื่องการรณรงค์ไม่ให้ใช้บุหรี่ไฟฟ้ามากขึ้น  2. ในกรณีที่พบผู้ป่วยฉุกเฉินโรคปอด บุคลากรทางการแพทย์ควรซักประวัติเรื่องการใช้บุหรี่ไฟฟ้าและลงรายละเอียดเกี่ยวกับชนิดและความเข้มข้นของนิโคติน สารประกอบหรือสารแต่งรสแต่งกลิ่นอื่น ๆ ให้ละเอียดและเฉพาะเจาะจงมากขึ้น

ที่มา:

1. Christiani DC. Vaping-induced lung injury. N Engl J Med. 2019 Sep 6. doi: 10.1056/NEJMe1912032.
2. https://interactives.nejm.org/ile/cdc_vaping/index.html