การใช้เครื่องหมายกาชาด

ขณะนี้มีการใช้เครื่องหมายกาชาดอย่างไม่ถูกต้อง ทั้งจากแพทย์เอง วงการแพทย์ และบุคลากรอื่น ๆ คงเนื่องมาจากทั้งแพทย์ วงการแพทย์ และบุคลากรทั่ว ๆ ไปไม่ทราบข้อมูลในการใช้เครื่องหมายกาชาดที่ถูกต้อง แม้แต่แพทย์เอง หลายท่านยังคิดว่าเครื่องหมายกาชาดนั้น แพทย์หรือบุคลากรทางการแพทย์ทั่ว ๆ ไปที่ไม่ใช่เจ้าหน้าที่ของสภากาชาดสามารถใช้ได้ ทางสภากาชาดไทยได้พยายามประชาสัมพันธ์เรื่องนี้มาอย่างต่อเนื่อง แต่ต่อไปนี้คงต้องทำมากยิ่งขึ้น บ่อยขึ้นตลอดเวลา เช่น อาจขอให้มีการสอนเกี่ยวกับเรื่องนี้ในทุกโรงเรียน กฎเกณฑ์ดังต่อไปนี้สภากาชาดไทยไม่ได้เป็นผู้ตั้งหรือวางกฎ แต่เป็นกฎของกาชาดสากลที่ทุกประเทศที่มีกาชาดจะต้องปฏิบัติดังที่จะกล่าวต่อไปนี้

เครื่องหมายกาชาดเป็นเครื่องหมายที่ได้การรับรองตามความแห่งอนุสัญญาเจนีวา ลงวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2492 ซึ่งกำหนดการใช้เครื่องหมายกาชาดอย่างถูกต้อง มีดังนี้

1. ใช้เพื่อการบ่งชี้ (ในยามสงบ)

• จะต้องมีเครื่องหมายและชื่อองค์กรที่เกี่ยวข้องปรากฏอยู่ด้วยกัน

• ไม่สามารถใช้เครื่องหมายกากบาทอย่างเดียวที่ปลอกแขน ต้องใช้ตราสัญลักษณ์สภากาชาดไทย

• ใช้เพื่อบ่งชี้ว่าบุคคลหรือสิ่งของต่าง ๆ เป็นของหน่วยงานองค์กรกาชาดและเสี้ยววงเดือนแดง

• เครื่องหมายจะต้องมีขนาดเล็ก

2. ใช้เพื่อการคุ้มครอง (ในยามสงคราม)

• เจ้าหน้าที่และอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ของหน่วยงานกาชาด

• บุคลากรทางการแพทย์ของกองทัพ

• หน่วยบริการทางการแพทย์ บุคลากรด้านศาสนา และองค์กรมนุษยธรรมอื่น ๆ อาจสามารถใช้เครื่องหมายกาชาดได้ แต่ต้องได้รับการยินยอมจากเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง

• ขนาดของเครื่องหมายจะมีขนาดใหญ่ เห็นเด่นชัด

• ต้องเป็นเครื่องหมายกาชาดเท่านั้น ไม่ต้องมีชื่อองค์กรหรือตัวอักษรอื่นใด

ประเทศไทยได้ลงนามรับรองอนุสัญญาเจนีวาฉบับนี้ และได้ตราพระราชบัญญัติสภากาชาดไทย พ.ศ. 2499 กำหนดผู้มีสิทธิการใช้ การคุ้มครอง และบทลงโทษเกี่ยวกับการใช้เครื่องหมายกาชาด ในมาตรา 9 , 10 และมาตรา 11 ดังนี้

“มาตรา 9 ผู้ใดใช้เครื่องหมายกาชาดหรือนามกาชาดโดยไม่มีสิทธิตามอนุสัญญา หรือตามพระราชบัญญัตินี้ มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามเดือน หรือปรับไม่เกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”

“มาตรา 10 ผู้ใดใช้เครื่องหมายกาชาดหรือถ้อยคำใด ๆ เลียนแบบเครื่องหมายกาชาด หรือนามกาชาด หรือคล้ายคลึงเครื่องหมายหรือนาม เช่นว่านั้น จนอนุมานได้ว่าทำเพื่อหลอกลวงประชาชน มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามเดือน หรือปรับไม่เกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”

“มาตรา 11 ผู้ใดกระทำความผิดตามที่ระบุไว้ในมาตรา 9 หรือมาตรา 10 ด้วยความมุ่งหมายทางการเงิน หรือทางการพาณิชย์ใด ๆ ประทับเครื่องหมายกาชาด หรือนามกาชาดลงบนสินค้าเพื่อขาย เป็นต้นว่า ฉลาก หรือ เครื่องหมายการค้า มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินสองพันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ”

จึงขอเรียนให้ท่านผู้อ่านทุกท่าน โดยเฉพาะบุคลากรในวงการแพทย์โปรดกรุณารับทราบ และกระจายข้อมูลนี้ให้กว้างที่สุดเท่าที่จะทำได้