Health Link ระบบเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพของไทย
คุณเคยไหม ที่เมื่อเข้าโรงพยาบาลแห่งใหม่แล้วต้องใช้ข้อมูลประวัติการรักษาจากโรงพยาบาลเก่า ที่เมื่อพบแพทย์แล้วต้องตอบคำถามว่าตอนนี้ใช้ยาอะไรอยู่บ้างแต่เราจำไม่ได้ หลายคนอาจจะสงสัยว่าในเมื่อโรงพยาบาลหลายแห่งก็เก็บข้อมูลไว้ในระบบคอมพิวเตอร์อยู่แล้ว ทำไมเราต้องเดินไปขอประวัติของตนเอง แล้วต้องให้โรงพยาบาลเขียนข้อมูลลงบนแผ่นซีดีเพื่อนำไปส่งที่อื่น ทำไมถึงไม่ส่งข้อมูลกันผ่านอินเทอร์เน็ต เราจะได้สะดวกสบายมากขึ้น และแพทย์จะได้มีข้อมูลเพื่อช่วยในการวินิจฉัยให้เราได้ดีขึ้น? Health Link จึงได้เกิดขึ้นมาเพื่อตอบปัญหานี้
Health Link จึงได้เกิดขึ้นมาเพื่อตอบปัญหานี้ โดยเป็นแพลตฟอร์มสำหรับเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพ เพื่อให้แพทย์สามารถเข้าดูข้อมูลสุขภาพของผู้ป่วยจากโรงพยาบาลอื่น ๆ ที่เข้าร่วมโครงการได้ และผู้ป่วยสามารถกำหนดสิทธิ์การเข้าถึงข้อมูลของตนเอง ซึ่งหมายความว่าไม่ใช่แพทย์ทุกคนที่จะเข้ามาดูข้อมูลสุขภาพของผู้ป่วยเมื่อไหร่ก็ได้
นอกจากนี้ Health Link ยังเป็นประโยชน์สำหรับผู้ป่วยที่เข้ารับบริการฉุกเฉินเป็นอย่างมากในการให้สิทธิ์แพทย์ในห้องฉุกเฉินสืบค้นข้อมูลของผู้ป่วยที่หมดสติ ซึ่งข้อมูลที่ได้มานั้นอาจจะช่วยรักษาชีวิตของผู้ป่วยในห้องฉุกเฉินได้อย่างทันท่วงที
Health Link เกิดขึ้นได้อย่างไร?
ระบบเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพ เป็นแนวคิดที่มีมานาน และมีการนำไปใช้จริงแล้วในต่างประเทศ ซึ่งถูกเรียกรวม ๆ ว่า Health Information Exchange (HIE) โดยมักจะพบในกลุ่มหรือเครือโรงพยาบาลที่ใช้ระบบสารสนเทศ (Hospital Information System หรือ HIS) แบบเดียวกัน การที่จะเกิดระบบ HIE ในระดับประเทศนั้นยากกว่าการทำ HIE เฉพาะกลุ่มมากนัก เนื่องจากโรงพยาบาลแต่ละแห่งใช้ระบบ HIS ต่างกัน และยังใช้มาตรฐานข้อมูลที่ต่างกันด้วย ดังนั้นการทำ HIE ในระดับประเทศจึงจำเป็นต้องมีการตกลงมาตรฐานที่ทุกคนยอมรับ และต้องมีการแปลงข้อมูลของแต่ละสถานพยาบาลให้เข้ากับมาตรฐานกลางก่อนที่จะส่งข้อมูลเข้ามา ซึ่งเป็นขั้นตอนที่ต้องมีการลงทุนและต้องการการผลักดันจากหลายฝ่ายเพื่อให้เกิดขึ้นได้
กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม จึงได้ร่วมมือกับกระทรวงสาธารณสุข ผลักดันให้เกิดระบบ HIE ในระดับประเทศ โดยการสร้างแพลตฟอร์ม Health Link ขึ้นมา และได้กำหนดมาตรฐานกลางร่วมกับโรงพยาบาลในภาคี และมีการสนับสนุนโรงพยาบาลในด้านเครื่องมือและกระบวนการที่จะทำให้การแลกเปลี่ยนข้อมูลเกิดขึ้นได้ตามมาตรฐานดังกล่าว
ความร่วมมือกับระบบ
โครงการนี้จะเกิดขึ้นไม่ได้หากปราศจากความร่วมมือระหว่างกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดศ.) และ กระทรวงสาธารณสุข (สธ.) โดยทั้งสองฝ่ายต่างใช้จุดแข็งของตนยกระดับระบบให้มีความสมบูรณ์ เพื่อให้ข้อมูลสุขภาพที่แลกเปลี่ยนผ่านระบบ Health Link มีความถูกต้อง รวดเร็ว และปลอดภัย
มาตรฐานข้อมูลระดับสากล
ระบบ Health Link ได้ใช้มาตรฐาน Fast Healthcare Interoperability Resources (FHIR) จากองค์กร Health Level Seven (HL7) International ซึ่งเป็นมาตรฐานการแลกเปลี่ยนข้อมูลสุขภาพที่มีผู้ใช้งานทั่วโลก ได้รับการอัพเดทอยู่อย่างสม่ำเสมอ และมีหน่วยงานรัฐบาลหลายประเทศนำไปใช้ เช่น Centers for Medicare & Medicaid Services (CMS) ของสหรัฐอเมริกา
โดย FHIR นั้นง่ายต่อผู้พัฒนาสำหรับการนำไปใช้งานมาก เนื่องจาก FHIR ใช้ HTTP-based RESTful protocol ซึ่งนักพัฒนาเว็บไซต์เข้าใจกันดีว่าเป็นมาตรฐานการพัฒนาเว็ปไซต์ที่ใช้กันทั่วไปในปัจจุบัน ใช้ได้กับอุปกรณ์หลากหลายชนิด และมีตัวเลือกของการแสดงข้อมูลหลายชนิด ได้แก่ JSON, XML, และ RDF ทำให้ง่ายต่อการนำไปใช้ร่วมกับแอปพลิเคชันที่ผู้พัฒนาอื่น ๆ พัฒนาขึ้นมาเสริม
ข้อมูลสุขภาพเป็นข้อมูลที่ละเอียดอ่อน Health Link ปกป้องข้อมูลของคุณอย่างไรบ้าง?
Access control: ผู้ที่เข้าถึงข้อมูลได้อย่างถูกต้อง จะต้องเป็นแพทย์ที่อยู่ภายใต้โรงพยาบาลที่เข้าร่วมโครงการ Health Link และเป็นแพทย์ที่มีใบประกอบวิชาชีพเวชกรรมจากแพทยสภา เท่านั้น และจะมีการเฝ้าระวัง หากมีการขอข้อมูลที่ผิดปกติ Health Link จะระงับบัญชีของแพทย์โดยอัตโนมัติ จากนั้นทางผู้ดูแลระบบ จะสามารถตรวจสอบประวัติการเข้าถึงข้อมูลของแพทย์ได้
ISO standard cloud security: ระบบ Health Link ตั้งอยู่บนคลาวด์ของ บริษัท โทรคมนาคมแห่งชาติ จำกัด (มหาชน) ซึ่งมีระบบรักษาความปลอดภัยที่ได้รับมาตรฐานสากล ISO 27001 และจะมีการตรวจสอบ (audit) จากหน่วยงานภายนอกในด้านความปลอดภัยของระบบ
De-identified data storage: เราแบ่งข้อมูลที่เก็บไว้เป็น 2 ส่วนแยกออกจากกัน ส่วนแรกจะเป็นข้อมูลที่ใช้ระบุตัวตนได้ เช่น ชื่อ นามสกุล เลขบัตรประจำตัวประชาชน อีกส่วนหนึ่งจะเป็นข้อมูลสุขภาพ และจะนำข้อมูลทั้งสองส่วนมาประกอบกันที่ปลายทางเมื่อแพทย์ขอดูข้อมูลผ่านขั้นตอนที่ถูกต้องเท่านั้น จึงไม่ต้องกังวลว่าจะมีใครแอบดูข้อมูลของคุณระหว่างทาง
สถานะของ Health Link ในปัจจุบัน
ขณะนี้ระบบ Health Link เปิดให้บริการแล้ว มีโรงพยาบาลเข้าร่วมกว่า 100 โรงพยาบาล และโรงพยาบาลอื่น ๆ ที่กำลังพัฒนาระบบอยู่ จะทยอยเปิดให้ใช้บริการระบบ Health Link ตามกันมา โดยมีเป้าหมายเพิ่มอีก 100 โรงพยาบาลภายในสิ้นปี 2022 นี้ ขอให้ทุกคนอดใจรอฟังข่าวดีกันได้ต่อได้เลย และหากโรงพยาบาลที่ท่านรักษาอยู่ยังไม่ได้เข้าร่วม Health Link ก็ยังไม่ต้องผิดหวัง เพราะโครงการ Health Link จะยังคงมุ่งหน้าเชิญชวนให้โรงพยาบาลเข้าร่วมเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ในปีต่อ ๆ ไป จนเกิดการเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพได้ทั้งประเทศในที่สุด
What’s Next?
ปัจจุบันแพทย์จะเห็นข้อมูลเรียงตามวันที่นำเข้าข้อมูล และสามารถเลือกแสดงตามประเภทข้อมูล หรือเลือกแสดงข้อมูลเฉพาะบางโรงพยาบาลได้ ทางผู้ออกแบบระบบได้ให้ความสำคัญกับเวลาของแพทย์เป็นอย่างมาก และต้องการที่จะสร้างระบบที่ทำให้แพทย์สามารถเห็นข้อมูลที่สำคัญ จำเป็นสำหรับการรักษา ในเวลาที่สั้นที่สุด จึงมีแผนที่จะพัฒนาหน้าจอแสดงผลให้ดีขึ้น ซึ่งในอนาคตอาจจะมีการนำ AI มาช่วยในการเลือกข้อมูลที่จะนำไปแสดงผลในหน้าแรกที่แพทย์เห็น
เนื่องจากข้อมูลสุขภาพที่แลกเปลี่ยนในโครงการ Health Link ยังเป็นข้อมูลสำหรับแพทย์ ซึ่งอาจจะต้องผ่านกระบวนการแปลความหมายก่อนที่คนไข้ทั่วไปจะเข้าใจได้ถูกต้อง Health Link จึงยังไม่พร้อมที่จะแสดงข้อมูลสุขภาพให้คนไข้เข้าถึงได้เอง แต่ในอนาคต Health Link อาจขยายผลไปสู่การเผยแพร่ข้อมูลสุขภาพสำหรับให้ประชาชนทั่วไปเข้าถึงได้ เพื่อที่จะให้ข้อมูลสุขภาพของประชาชนเป็นของประชาชนอย่างแท้จริง
ประโยชน์สำหรับผู้ป่วย
ผู้ป่วยจะได้รับความสะดวกสบาย ไม่ต้องไปขอข้อมูลจากโรงพยาบาลที่เคยเข้ารับการรักษาด้วยตนเอง ประหยัดทั้งเวลาและค่าใช้จ่ายของผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี อีกทั้งผู้ป่วยยังสามารถควบคุมการเข้าถึงข้อมูลสุขภาพของตนเองได้ และแพทย์อาจสามารถช่วยชีวิตไว้ได้ทันท่วงทีในกรณีฉุกเฉินเมื่อผู้ป่วยถูกนำส่งโรงพยาบาลที่เข้าร่วมโครงการและเป็นโรงพยาบาลที่ตนยังไม่เคยมีประวัติการรักษามาก่อนอีกด้วยเพราะแพทย์จะสามารถทราบถึงข้อมูลยาที่ผู้ป่วยแพ้ โรคประจำตัวที่ผู้ป่วยมี หรือข้อมูลอื่น ๆ ได้ ทั้งนี้ การเรียกดูข้อมูลผู้ป่วยในกรณีฉุกเฉินเป็นไปตามนโยบายการให้ความยินยอมที่แต่ละโรงพยาบาลกำหนด
ขั้นตอนการสมัครใช้บริการ Health Link สำหรับประชาชน
ข้อมูลอ้างอิง
กระทรวงดิจิทับเพื่อเศรษฐกิจและสังคม, Health Link ระบบเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพของไทยhttps://www.mdes.go.th/service/detail/5518-Health-Link-ระบบเชื่อมโยงข้อมูลสุขภาพของไทย
บริษัท โทรคมนาคมแห่งชาติ จำกัด (มหาชน), Thailand Health Information Exchange ส่งต่อข้อมูล สู่การเชื่อมโยงสุขภาพ https://www.healthlink.go.th/
